Coaching systemowy to nowoczesne, holistyczne narzędzie rozwoju osobistego i zawodowego, które koncentruje się nie tylko na jednostce, ale na całym systemie, w którym dana osoba funkcjonuje. W przeciwieństwie do tradycyjnego coachingu, który skupia się na celach i potrzebach klienta w oderwaniu od kontekstu, coaching systemowy uwzględnia cały ekosystem interakcji, powiązań i zależności.
Coaching systemowy - co to?
Coaching systemowy to podejście, które postrzega klienta jako element systemu, nie jako odizolowaną jednostkę. Klient funkcjonuje w określonym kontekście: rodzinie, zespole, organizacji, społeczności. Każdy z tych obszarów to system, który posiada własne reguły, dynamikę i schematy. Coach systemowy, analizując interakcje między elementami systemu, pomaga klientowi w identyfikacji przyczyn problemów, zablokowanych wzorców i potencjalnych możliwości zmiany.
Podejście to zakłada, że system ma znaczenie. Jednostka nie działa w próżni, lecz w nieustannym powiązaniu z innymi elementami systemu, które wzajemnie na siebie oddziałują. Coachingowy proces oparty na analizie systemowej pozwala spojrzeć szerzej, wychodząc poza standardowe narzędzia coachingu indywidualnego.
Szukasz wysokiej jakości szkoleń dla firm i osób indywidualnych? Sprawdź naszą ofertę szkoleń online i webinarów.
Trzy główne zasady coachingu systemowego
- Uznanie – akceptacja obecnego stanu rzeczy bez oceniania, co jest warunkiem koniecznym do zainicjowania realnej zmiany.
- Czas – zasada pierwszeństwa czasowego, gdzie wcześniejsze elementy w systemie (np. przeszłe wydarzenia, relacje) mają wpływ na obecne funkcjonowanie jednostki.
- Miejsce – każdy element w systemie ma swoje miejsce, a jego odpowiednie ustawienie umożliwia zdrową dynamikę i przepływ energii w systemie.
Konstelacje i ustawienia systemowe jako narzędzia wizualizacji
Jednym z najbardziej efektywnych narzędzi wykorzystywanych w coachingu systemowym są ustawienia systemowe i konstelacje. Metoda ta pozwala na przestrzenne ustawienie reprezentantów poszczególnych elementów systemu klienta (osób, emocji, wartości, struktur) i obserwację interakcji między nimi. W ten sposób klient może dostrzec ukryte wzorce, nierównowagi i potencjalne blokady.
W praktyce organizacyjnej konstelacje pozwalają np. na zobaczenie, jak funkcjonuje zespół, kto odgrywa jakąś rolę, gdzie występują napięcia czy braki w komunikacji. Przykładowo, lider zespołu może dostrzec, że nieformalny lider w strukturze ma większy wpływ niż oficjalnie przypisana mu rola.
Myślenie systemowe w praktyce coacha
Coach systemowy nie rozwiązuje problemu klienta w izolacji. Jego zadaniem jest pomoc w identyfikacji interakcji w systemie oraz w rozpoznaniu, które schematy i wzorce działania prowadzą do niepożądanych efektów. Dopiero wtedy klient może podjąć świadome działania zmierzające do zmiany.
Metody wykorzystywane w coachingu systemowym
Oprócz konstelacji, coachowie systemowi korzystają z narzędzi takich jak:
- drama – odgrywanie scenek, pozwalające na wcielenie się w poszczególne role i odkrycie emocjonalnego wymiaru problemu,
- symbolika jungowska – praca z archetypami i obrazami, które otwierają dostęp do głębszych poziomów świadomości,
- mentoring systemowy – przekaz doświadczeń, uwzględniający kontekst, w jakim znajduje się klient,
- mapowanie systemów – wizualne przedstawienie systemów i ich elementów, z uwzględnieniem wzajemnych wpływów.
Zastosowanie coachingu systemowego w organizacjach
Organizacje są złożonymi systemami. Coaching systemowy, uwzględniając całą organizację, jest narzędziem, które sprawdza się w takich kontekstach jak:
- transformacja kultury organizacyjnej,
- rozwój liderów,
- poprawa efektywności zespołów,
- rozwiązywanie konfliktów międzydziałowych,
- zarządzanie zmianą strukturalną.
Przykład: w międzynarodowej firmie technologicznej wdrożono coaching systemowy w procesie reorganizacji działów badawczo-rozwojowych. Dzięki analizie relacji i ustawieniu zespołów w konstelacji udało się zidentyfikować nieformalne źródła decyzyjności oraz bloki komunikacyjne, które były niewidoczne na poziomie struktur formalnych. Efektywność pracy wzrosła o 23% w ciągu 6 miesięcy.
Korzyści z podejścia systemowego
Coaching systemowy przynosi szereg mierzalnych i niemierzalnych korzyści dla klienta i jego otoczenia:
- lepsze zrozumienie elementów w systemie,
- rozpoznanie wzorców działania i ich przyczyn,
- poprawa relacji międzyludzkich,
- wzrost efektywności w pracy i komunikacji,
- przepracowanie traum i schematów rodzinnych,
- wspieranie liderów w zarządzaniu zmianą,
- stworzenie zintegrowanego kontekstu rozwoju osobistego i zawodowego.
Integracyjny model pracy coacha systemowego
Nowoczesny coach systemowy korzysta z integracyjnego modelu, łącząc narzędzia z różnych nurtów coachingu i psychologii systemowej. W zależności od potrzeb klienta proces może obejmować pracę indywidualną, grupową lub organizacyjną. Kluczowa jest elastyczność oraz gotowość do dopasowania metod do aktualnego kontekstu i etapu rozwoju klienta.
Szukasz szkoleń online na najwyższym poziomie? Sprawdź ofertę Grupy Spotkanie
Jeśli zależy Ci na wysokiej jakości szkoleniach online, które realnie przekładają się na rozwój osobisty i zawodowy – koniecznie zapoznaj się z ofertą Grupy Spotkanie. Nasze kursy łączą sprawdzone podejścia z interaktywną formą nauki, dostępną z każdego miejsca.
Oto one:
- Gry Władzy - w kontekście życia zawodowego i prywatnego
- W co ludzie grają
- 6 gier psychologicznych, w które najczęściej gramy
Pamiętaj, że w Grupie Spotkanie możesz skorzystać z programów, które oferują wymaganą liczbę godzin rozwoju osobistego zgodnie ze ścieżką certyfikacji EMCC.
Podsumowanie
Coaching systemowy to efektywny i przyszłościowy kierunek pracy z klientem, organizacją oraz całymi zespołami. Uwzględnia kontekst, dynamikę systemu i interakcje między jego elementami. Jest narzędziem wsparcia rozwojowego, które daje możliwość zrozumienia i trwałej zmiany. Coraz więcej firm, instytucji i osób indywidualnych sięga po tę metodę, by wprowadzać świadome i skuteczne zmiany.
FAQ – Najczęściej zadawane pytania
Czym jest coaching systemowy?
Coaching systemowy to nowoczesne podejście rozwojowe, które postrzega klienta nie jako odizolowaną jednostkę, lecz jako część większej całości – systemu relacji, zasad i zależności. Każda jednostka jest częścią wielu systemów: rodziny, organizacji, zespołu czy społeczności. Coaching systemowy pozwala zrozumieć, jak te systemy wpływają na siebie nawzajem i jak wpływają na decyzje, zachowania oraz emocje klienta.
Na czym polega myślenie systemowe w coachingu?
Myślenie systemowe w coachingu to sposób postrzegania problemów i celów klienta w szerokim kontekście – uwzględniając interakcje z innymi osobami, przepływy informacji, niepisane zasady oraz głębokie schematy, które wpływają na sposób działania jednostki w grupie. To podejście prowadzi do głębszych i bardziej trwałych zmian, ponieważ coach pracuje z całością systemu, a nie tylko z objawami problemów.
Jakie korzyści daje coaching systemowy?
Coaching systemowy daje możliwość pracy nad zmianą w sposób, który prowadzi do bardziej efektywnych i trwałych zmian – zarówno w życiu osobistym, jak i zawodowym. Klient zyskuje nowe spojrzenie na swoje miejsce w systemie, poprawia relacje i dynamiki w środowisku, odkrywa ukryte dynamiki i zyskuje przestrzeń do rozwoju w zgodzie z własnymi wartościami.
Czym są ustawienia systemowe w coachingu?
Ustawienia systemowe w coachingu to metoda pracy przestrzennej, która umożliwia wizualizację relacji pomiędzy elementami systemu klienta – osobami, wartościami, emocjami czy strukturami. Coach wraz z klientem może fizycznie ustawić system w przestrzeni, co pomaga odkryć ukryte dynamiki i zależności wpływające na obecną sytuację. To potężne narzędzie transformacyjne wykorzystywane szczególnie w systemie rodzinnym i środowisku biznesowym.
Czym są konstelacje systemowe?
Konstelacje systemowe (ang. constellations) to technika pozwalająca na analizę systemów społecznych (np. rodzinnych, organizacyjnych) poprzez ich symboliczne przedstawienie. Bazują na ideach Johna Whittingtona, który rozwijał ten model w pracy z biznesem. Ustawiając elementy systemu, klient może dostrzec napięcia, zaburzenia i zasady organizujące, które wcześniej były niewidoczne.
Jak zostać certyfikowanym coachem w obszarze coachingu systemowego?
Aby zostać certyfikowanym coachem, warto skorzystać z oferty renomowanego instytutu, takiego jak np. Instytut Kognitywistyki lub struktury międzynarodowe (np. ICC – International Coaching Community), które prowadzą akredytowane kursy. Tego typu szkolenia łączą wiedzę z zakresu psychologii systemowej z praktycznym wykorzystaniem narzędzi i technik coachingowych, w tym konstelacji systemowych.
W jakich kontekstach coaching systemowy umożliwia rozwój?
Coaching systemowy umożliwia rozwój w wielu obszarach: relacjach rodzinnych, komunikacji z członkami zespołu, skutecznym przywództwie, czy zarządzaniu zmianą. Coach pomaga klientowi zrozumieć wzajemne wpływy i dostosować swoje działania tak, aby nie działać wbrew systemowi, lecz z jego wsparciem. W rezultacie każda jednostka może działać bardziej autentycznie i skutecznie.
Jakie techniki coachingowe są stosowane w coachingu systemowym?
Coachowie systemowi stosują różnorodne techniki coachingowe, takie jak:
- ustawienia systemowe,
- konstelacje organizacyjne i rodzinne,
- mapowanie zależności i przepływów,
- praca z symboliką jungowską,
- drama,
- role-play w zespole.
Dzięki temu możliwa jest praca na różnych poziomach: emocjonalnym, relacyjnym i organizacyjnym, co znacznie zwiększa skuteczność procesu.
Jak przebiegają sesje coachingowe w podejściu systemowym?
Sesje coachingowe w ujęciu systemowym różnią się od klasycznych spotkań coachingowych. Zamiast skupiać się wyłącznie na celach jednostki, coach może pomóc klientowi przeanalizować, w jakim systemie działa i co ten system „chce mu powiedzieć”. To podejście pozwala ustawić sytuację w nowym świetle i poszukać rozwiązań, które przyniosą efektywnych i trwałych zmian.
